Jesteśmy związani z morzem. Warto o tym pamiętać, gdy wracamy do morza, aby po nim żeglować albo na nie badawczo patrzeć – wracamy tam skąd pochodzimy. Morza i oceany wymagają naszego szacunku i troski, ale, aby móc się o coś troszczyć, trzeba to najpierw poznać.
Siódmy z dwunastu odcinków serii filmów krótkometrażowych pn. „Bałtycki Naukowiec” prezentuje morze przez pryzmat dziedzictwa kulturalno-przyrodniczego naszego kraju. Morze Bałtyckie inspiruje wyobraźnię, jest źródłem rekreacji i odnowy, daje miejsca pracy, a w konsekwencji wpływa na rozwój osobisty człowieka i wspiera dobrobyt naszego państwa.
Na terenach nadmorskich można odkryć niesamowite historie, które świadczą o łączności Polaków z morzem. Symbolicznym ukoronowaniem wyznaczania nowych granic na Pomorzu były zaślubiny Polski i Bałtyku, których dokonał gen. Józef Haller 10 lutego 1920 roku w niewielkim puckim porcie. Morze Bałtyckie było wówczas naszym oknem na świat. Z czasem nauczyliśmy się cenić środowisko wodne nie tylko ze względu na możliwość podróżowania, połowu ryb, ale również za unikatowe walory przyrodnicze. Zatoka Pucka, która została pierwszym w Polsce obszarem wód objętym ochroną, dzisiaj jest częścią Nadmorskiego Parku Krajobrazowego.
Film pt. „Morze w kulturze” pokazuje wycinek bogatej historii Wybrzeża i nadmorskiej przyrody, przenosi widzów m.in. nad brzeg Zatoki Puckiej, na teren Parku Kulturowego „Osada Łowców Fok” w Rzucewie; na wschód słońca na plaży Gdynia Babie Doły, która była plenerem dla polskich filmów; do rezerwatu „Beka”, w okolice pochłoniętej przez morze dawnej osady rybackiej określanej jako kaszubska Atlantyda; na Gdyński Szlak Modernizmu i Szlak Legendy Morskiej Gdyni, skąd odpływały słynne transatlantyki.
Kontekst bałtycki odnaleźliśmy na skłaniających do refleksji, przemysłowych terenach Stoczni Gdańskiej i Cesarskiej, gdzie zobaczymy tajemniczą wystawę rzeźb z cyklu „Rozbitkowie” autorstwa Czesława Podleśnego oraz na gdańskim osiedlu Zaspa, gdzie znajduje się Kolekcja Malarstwa Monumentalnego, galeria składająca się z wielkoformatowych murali, a wśród nich czysto abstrakcyjny „Bałtyk”, którego tonacja nawiązuje do rzeczywistego koloru Morza Bałtyckiego; „Bałtycka puszka”, która kryje w sobie najpopularniejsze ryby z lokalnego morza; „Lech Wałęsa” – praca powstała na bloku, w którym mieszkał wraz z rodziną przywódca „Solidarności” dokładnie w 25. rocznicę przyznania mu Pokojowej Nagrody Nobla; mural „Jan Paweł II i Lech Wałęsa” powstał w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca, w którym w 1987 roku odbywała się msza podczas trzeciej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, sam Wałęsa to już charakterystyczna dla autora komiksowa kreska.
Morskie akcenty, które pojawiają się w sztuce, często nawiązują bezpośrednio do miejsca, w którym powstały bądź związane są z osobistymi doświadczeniami twórców. Doskonałym tego przykładem jest przeniesienie rosnącego na wydmach mikołajka nadmorskiego do kaszubskiego folkloru i uczynienie go jednym z ulubionych motywów graficznych znad Zatoki Puckiej. Jego podobizna pojawia się na regionalnym instrumencie muzycznym – diabelskich skrzypcach, które zasiliły planszę tytułową filmu.
Z południowym wybrzeżem Bałtyku silnie związani byli: inż. Tadeusz Wenda (1863-1948), któremu powierzono budowę portu Gdynia; pisarz Stefan Żeromski (1864-1925) – autor książki „Wiatr od morza”; Antoni Suchanek (1901-1982) – wybitny malarz-marynista, który oczarowany morzem osiadł w Gdyni Orłowie.
W filmie udział wzięli: Małgorzata Żywicka z Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskiego MIR-PIB oraz Mateusz Bartoszewski i dr Max Rykaczewski z Działu Edukacji i Popularyzacji Nauki Hevelianum.
Przed Tobą SIÓDMY odcinek pt. MORZE W KULTURZE, zrealizowany w ramach projektu „Bałtycki Naukowiec”. Projekt obejmuje powstanie cyklu 12 filmów popularyzujących nauki o Morzu Bałtyckim dla dzieci w wieku szkolnym. Jest on dofinansowany z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministerstwa Edukacji i Nauki. Do cyklu zapraszamy naukowców oraz osoby związane z tematem oceanografii. Projekt koordynowany jest przez Akwarium Gdyńskie, będące częścią Morskiego Instytutu Rybackiego – Państwowego Instytutu Badawczego, a jest to najstarsza placówka badań morza w Polsce.
Patronami projektu są:
European Marine Science Educators Association
Fundacja Rozwoju Akwarium Gdyńskiego
Partnerami odcinka 7 pt. „Morze w kulturze” są:
Dom Zdrojowy Hevelianum
Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku
Więcej na temat projektu znajdziesz na:
https://akwarium.gdynia.pl/baltycki-naukowiec/