Jak działa urządzenie, którym naukowcy badają natężenie promieniowania słonecznego, które dociera do powierzchni Ziemi?
Opowiada dr Paulina Pakszys z Instytut Oceanologii PAN w najnowszym odcinku Niepodręcznika.
Kategoria: Niepodręcznik oceaniczny
#NiepodręcznikOceaniczny
To wspólna aktywność Instytutu Oceanologii PAN i Akwarium Gdyńskiego MIR-PIB, realizowana we współpracy z Sopockim Towarzystwem Naukowym oraz Today We Have. Jest oddolnym projektem wynikającym z sytuacji epidemiologicznej w Polsce, która uniemożliwiła prowadzenie edukacji morskiej w dotychczasowej formie. Celem Niepodręcznika jest nie tylko zaciekawienie odbiorców tematyką związaną ze środowiskiem morskim, czy wytłumaczenie podstawowych zjawisk zachodzących w przyrodzie. Chodzi o wzbudzenie świadomości morskiej i pokazanie nierozerwalnej więzi pomiędzy każdym z mieszkańców planety Ziemia, a Wszechoceanem.
Niepodręcznik Oceaniczny to seria krótkich filmików, poruszających najrozmaitsze kwestie związane ze środowiskiem morskim, od systemu prądów oceanicznych, przez relacje z atmosferą, życie w Oceanie, ekologię, rybactwo i działania organizacji międzynarodowych takich jak ONZ. Naukowcy i edukatorzy pokazywani są w zupełnie innych okolicznościach niż katedry wykładowe, co stanowi dodatkową wartość projektu. Pandemia sprawiła, że filmy powstają w domach oraz na plaży, co przybliża odbiorców do nadawców i odczarowując obraz ludzi nauki, jako niedostępnych postaci.
Filmy publikowane są na profilach facebookowych Akwarium Gdyńskiego oraz Instytutu Oceanologii PAN. Znajdziecie je też na YouTube. Odcinki będą publikowane raz w tygodniu – w czwartki.
Odc. 136: Otwarte Dni Nauki 2022
W dniach 9-11 czerwca 2022 roku, odbędą się Otwarte Dni Nauki, na które składa się Międzynarodowa Konferencja Młodzieżowa, Międzynarodowa Sopocka Konferencja Młodych, Sopocki Piknik Naukowy. Zgłoszenia na obie konferencje wciąż otwarte! Sprawdźcie to na stronie oceanofchanges.com. Więcej o konferencji dowiecie się od Tymona Zielińskiego z Instytutu Oceanologii PAN.
Odc. 135: Plankton galaretowaty jako suplement diety?
Badaczki z Zakładu Chemii Morza i Ochrony Środowiska Morskiego IO UG opowiedzą o nowych możliwościach pozyskiwania żywności z morza. Czy czy to bezpieczne? Sprawdźcie to!
Odc. 134: Rtęć w chorych rybach?
W kolejnym odcinku na temat zanieczyszczeń morza wracamy nad Bałtyk. Badaczki z Zakład Chemii Morza i Ochrony Środowiska Morskiego IO UG opowiedzą o wynikach badań organizmów z Zatoki Puckiej. Czy przyczyną chorób ryb jest zanieczyszczenie rtęcią? Czy powinniśmy się obawiać? Sprawdźcie to!
Odc. 133: Choroba Minamata
Kontynuujemy opowieść o zanieczyszczeniach chemicznych wód Oceanu. W dzisiejszym odcinku Tomasz Kijewski opowie o najbardziej tragicznym wypadku do jakiego doszło z tego powodu. Historia Minamata to prawdziwa tragedia, ale dzięki niej wprowadzono na całym świecie liczne regulacje ograniczające zanieczyszczanie wody przez przemysł.
Odc. 132: Kapelusznik
Rozpoczynamy mini serię o rtęci, jednym z najbardziej toksycznych pierwiastków na Ziemi. W pierwszym odcinku prof. Magdalena Bełdowska z Uniwersytetu Gdańskiego opowiada o przygodach ludzkości z rtęcią na przestrzeni dziejów.
Odc. 131: Siatka planktonowa
W tym odcinku Tomek Kijewski z IOPAN tłumaczy na czym polega pobieranie materiału z pomocą jednego z najważniejszych narzędzi służących do badania drobnych organizmów w morzu.
Odc. 130: Ślad wodny
Zapraszamy na sto trzydziesty odcinek #niepodręcznikoceaniczny pt. „Ślad wodny”.
Upowszechnienie świadomości o wpływie prawidłowej gospodarki wodnej jest jednym z programów Organizacji Narodów Zjednoczonych, a dzień 22 marca ustanowiono Światowym Dniem Wody. To dobra okazja by podpowiedzieć w jaki sposób każdy z nas może włączyć się do dbania o zasoby wodne.
Odc. 129: Zatoka Pucka
Dlaczego mimo niewielkich rozmiarów, Zatoka Pucka to ważny obszar wymagający ochrony?
Wirtualnie zanurkujmy wśród podwodnych łąk trawy morskiej, aby przyjrzeć się z bliska zwierzętom tam zamieszkującym oraz pójdźmy na spacer szlakiem rezerwatów przyrody leżących nad tym akwenem.
W tę podróż zabierze Was Dominika Wiśniewska z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 128: Nauka obywatelska – projekt Waterfront
Czym jest nauka obywatelska i jak każdy z nas może pomoc w badaniu bałtyckich plaż opowiada dr Tomasz Kijewski z Instytut Oceanologii PAN w kolejnym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego.
Odc. 127: Uciekająca plaża
W tym odcinku Tymon Zieliński opowiada o tym co i dlaczego stało się z plażą w gdyńskim Orłowie oraz o potrzebie rozsądnego planowania i gospodarowania w strefie przybrzeżnej wobec zmieniających się warunków klimatycznych i hydrologicznych.
Odc. 126: Śledzie
Dzisiaj dla niektórych obchodzimy jedno z najważniejszych świąt w całym roku, czyli TŁUSTY CZWARTEK.
A co to ma wspólnego ze ŚLEDZIAMI? W dzisiejszym odcinku Niepodręcznika 10 ciekawostek na temat śledzi, o których może jeszcze nie słyszeliście. Opowiada Iza Kotyńska-Zielińska z Today We Have.
Odc. 125: Wieloryby
Zapraszamy na odcinek naszpikowany ciekawostkami o wielorybach.
Skąd ta nazwa? Jak odróżnić wieloryba od ryby? Jakie rekordy biją wieloryby? Jak nazywa się największe zwierze wszechczasów? Co jedzą wieloryby i czy należy się ich bać?
O tym wszystkim opowiada dziś Gosia Żywicka z Centrum Edukacji Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 124: Afrodyzjaki
W dzisiejszym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego jak nie dać się zaskoczyć udając się na walentynkową randkę?
Czyli wszystko o afrodyzjakach. Dla jednych czekolada, wino, imbir, awokado, lubczyk bądź szparagi a dla innych… Hmmm…
Co kryje się pod tą nazwą?
Opowiada Izabela Kotyńska-Zielińska z Today We Have.
ODC. 123: Batometr
Po krótkiej zimowej przerwie wracamy na wasze ekrany. W kolejnym odcinku na temat metod badań prowadzonych z pokładu statku Oceania dowiecie się o aparacie pozwalającym pobierać próby wody z określonej głębokości. Opowiada Tomek Kijewski z IOPAN.
Odcinek Świąteczny
Dziś nietypowy odcinek Niepodręcznika Oceanicznego, opowiadamy o oceanie, ale obrazem.
Dzielimy się w nim z Wami życzeniami świątecznymi oraz przepięknymi widokami, które towarzyszą naszej pracy.
Wesołych Świąt Kochani!
Ujęcia Oceanii z drona przygotował Kajetan Deja.
Film poklatkowy Zatoki Gdańskiej opracowała Weronika Podlesińska.
Odc. 122: eCudo
eCudo – nazwa, która brzmi interesująco. Jest to wynik pracy 7 jednostek badawczych, które przygotowały bazę danych naukowych dostępnych dla każdego w Internecie o pełnej nazwie „Elektroniczne Centrum Udostępniania Danych Oceanograficznych”. Informacje o niej znajdziecie na stronie: https://ecudo.pl/. Omawia ją dr Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 121: Badania ekotoksykologiczne
Ekotoksykologia to młoda nauka, jednak obecnie stanowi ważne narzędzie w ocenie jakości środowiska. Jak możemy dowiedzieć się, czy na danym obszarze znajduje się czynnik zagrażający prawidłowemu funkcjonowaniu ekosystemu? Co to są biotesty i jakie organizmy się w nich wykorzystuje? Opowiadają Weronika Podlesińska i Ilona Waszak z Morskiego Instytutu Rybackiego.
Odc. 120: Chodźmy sitkiem czerpać wodę
Powierzchnia wody to miejsce wielu istotnych procesów dla środowiska morskiego i źródło wielu ważnych informacji dla oceanografów. Dlaczego? W tym odcinku pojawią się tajemnicze nazwy takie jak neuston lub siatka Garretta. Pojęcia te wyjaśnia Tomek Kijewski z IOPAN.
Odc. 119: Nie taki straszny zakwit jak go malują
Na pewno wielokrotnie słyszeliście o niekorzystnych dla kąpieli w letnim morzu zakwitach sinic. Czy zakwity glonów są normalnym zjawiskiem? Co możemy powiedzieć o stanie Bałtyku na podstawie obserwacji zakwitów? Opowiada badaczka fitoplanktonu – Kasia Piwosz z Morskiego Instytutu Rybackiego – PIB.
Odc. 118: Tydzień Rekina
Rekiny w Bałtyku…? Czy to możliwe? O gatunkach, które znajdziecie całkiem niedaleko opowiada Remigiusz Szymański z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 117: Praca Oceanografa na statku
Jak wygląda praca na statkach badawczych? Jak takie statki są wyposażone i co w języku oceanografa oznacza 'brama’ oraz 'winda’.
Sprawdźcie w najnowszym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego. Opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 116: Co szumi w morzu?
Zapraszamy na sto szesnasty odcinek Niepodręcznika pt. „Co szumi w morzu?”.
W tym odcinku dowiecie się czym jest szum podwodny, jakie są jego źródła i czy w Bałtyku jest bardzo głośno. Opowie o tym Aliaksandr Lismenka, P.h.D., IOPAN, Laboratorium Akustyki Morskiej.
Odc. 115: Argo
Wiedzieliście, że po oceanie światowym ( w Bałtyku też!) pływają sobie swobodnie pływaki, które monitorują stan środowiska morskiego?
W całym wszechoceanie jest ich już około 4 tysięcy!
Posłuchajcie co opowiada o nich prof. Waldemar Walczowski z Instytutu Oceanologii PAN.
Odc. 114: Kidzina
Wyobrażenia o dzikich plażach często rujnuje znaczna ilość materiału biologicznego wyrzucanego przez morze. Jakie jest znaczenie ekologiczne tej materii i w jaki sposób możemy sobie z nią radzić – o tym opowiada kolejny odcinek Niepodręcznika. Opowiada Lech Kotwicki z IOPAN.
ODC. 113: Po co nam edukacja morska?
Czy przeszło Wam kiedyś przez myśl, że edukacja morska nie jest potrzebna? Jeśli tak, to jest odcinek dla Was. Grażyna Niedoszytko z Akwarium Gdyńskiego uzasadnia, dlaczego wiedza o oceanie i świadomość morska jest niezbędna dla każdego z nas.
Odc. 111: Ghost diving
Zapraszamy na wyjątkowy odcinek z wyjątkowymi pasjonatami.
O sieciach widmach opowiada Bartek Trzciński – nurek z Ghost Diving Poland – zrzeszenia nurków, którzy wyławiają z oceanu sieci widma.
Odc. 110: Piranie w Polsce?
W tym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego o rybach budzących wiele emocji, czyli o PIRANIACH. W Akwarium Gdyńskim zobaczycie dwa gatunki piranii – piranię czerwoną oraz paku czarnopłetwego. Co ciekawe, piranie w Polsce możecie spotkać nie tylko w ogrodach zoologicznych. Gdzie jeszcze i dlaczego?
Opowiadają Weronika Podlesińska i Wiesław Zabawa z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 109: Warunki utrzymania zbiorników rafowych a globalne ocieplenie
Kto z Was nie uwielbia zwierząt z raf koralowych? A teraz wyobraźcie sobie, że zbiornik akwarystyczny, w którym znajdują się takie organizmy, to mini ekosystem rafowy. Zachodzą w nim rozmaite procesy fizyczne, biologiczne i chemiczne. Jak na życie w takim zbiorniku wpłynie zmiana któregoś z warunków kontrolowanego przez akwarystę? Jak taki zbiornik ma się do prawdziwych raf koralowych i zagrożeń związanych ze zmieniającymi się warunkami klimatycznymi na Ziemi? Opowiadają Weronika Podlesińska i Wiesław Zabawa z Akwarium Gdyńskiego.
P.S. By lepiej zrozumieć omawiane procesy, obejrzyjcie odcinek Niepodręcznika Oceanicznego nr 105, o zakwaszaniu wody morskiej, przygotowany przez Karola Kulińskiego z IOPAN.
Odc. 108: Ocean na prochach
Skąd się wzięły leki w morzach? Czyżby oczyszczalnie ścieków nie działały? Jakie to leki i czy można je usunąć? Jak wygląda w tym kontekście nasze Morze Bałtyckie? O bardzo poważnym, a wciąż słabo poznanym problemie farmaceutyków w wodzie, opowie Aleksandra Koroza z IOPAN.
Odc. 107: Zmiany klimatyczne w Polsce
Zmiany klimatyczne to przedmiot gorących dyskusji. Choć energetyka w Polsce jest oparta na paliwach kopalnych, nasz kraj podjął pewne kroki w kierunku ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Kogo najbardziej dotkną zmiany klimatu? Jakie skutki globalnego ocieplenia będziemy obserwowali w naszym kraju? Czy faktycznie na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat w naszym kraju możemy obserwować konsekwencje zmian klimatycznych? Jak mamy chronić klimat? W temat wprowadzi nas Paulina Pakszys, a zagadnienia poruszone w tym odcinku powinien znać każdy z nas ;).
Odc. 106: Legenda o magicznym młynku
Czy znacie legendę o solnym dziadku i magicznym młynku? Jeśli nie, poszukajcie jej, by móc ją opowiedzieć dzieciom. Nie tłumaczy ona jednak skąd w Bałtyku wzięła się sól. O zasoleniu naszego morza opowie Wam Tomek Kijewski z IOPAN.
Odc. 105: Zakwaszanie wody morskiej
Z pewnością słyszeliście już nieraz o zakwaszaniu oceanów. Jest to dość niepokojący proces, który zagraża życiu morskiemu. Na czym polega zakwaszanie oceanów i dlaczego coraz bardziej martwi biologów morza opowie Karol Kuliński z IOPAN.
Odc.104: Zachowania seksualne ryb, cz. 2
Jakie strategie rozrodcze spotkamy u ryb? Samiec i grupa samic (poligynia), może na odwrót (poliandria), para na stałe (monogamia), czy też singiel (partenogeneza)? Drugą część tego tematu tabu przedstawia Tomek Kijewski z IOPAN.
Odc. 103: Życie seksualne ryb, cz. 1
Model rodziny w przyrodzie może wyglądać bardzo różnie, w zależności od gatunku czy od warunków środowiskowych. Dziś trochę o temacie, który może być dla niektórych tabu… o seksie wśród ryb 😉 Wiele gatunków ryb 'swobodnie’ podchodzi do tematyki płci biologicznej. Jak bardzo swobodnie, dowiecie się od Tomka Kijewskiego z Instytutu Oceanologii PAN.
Odc. 102: Broń chemiczna
Z pewnością słyszeliście o broni chemicznej zatopionej na dnie Bałtyku w wyniku demilitaryzacji Niemiec. Jak to się stało, że w ogóle się tam znalazła? Jak wiele ton zalega w głębinach naszego morza? Czy korodująca broń stanowi dla nas i dla środowiska morskiego zagrożenie? Opowiada Jacek Bełdowski z IOPAN.
Odc. 101: Inteligentne porty
W tym odcinku Katarzyna Romancewicz z IOPAN opowie nam o inteligentnych portach. Czym powinien się taki port charakteryzować? Dlaczego istnieje konieczność wprowadzenia innowacji do przemysłu żeglugowego?
Odc. 100: Świat pereł
Dlaczego mięczaki tworzą perły? Co to jest ślimak melo melo? Kim był Mikimoto Kokichi? Czy słyszeliście o niezwykłych kobietach Ama? O niezwykłych surowcach podchodzących z żywych zwierząt opowiada Iza Kotyńska-Zielińska z Today We Have.
Odc. 99: Trawy morskie
Zapewne przechadzając się plażą nad morzem nie raz widzieliście wyrzucone na brzeg rośliny przypominające trawę. W tym odcinku dowiecie się trochę o tym czym te rośliny są, dlaczego są ważne dla ekosystemu i jak je rozpoznawać. Posłuchajcie Dominiki Wojcieszek z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 98: Bo dla niektórych warto się roztopić
Czyli odcinek o śniegu przygotowany przez Paulinę Pakszys z IOPAN. Z czego jest śnieg i jaki ma kształt? Jak powstaje? Co to jest jądro kondensacji i jakie ma znaczenie w budowie płatka śniegu? Jakie rodzaje śniegu znamy? Posłuchajcie odpowiedzi na te pytania.
Odc. 97: Nasza zima nie oznacza końca ocieplania klimatu
U nas piękna zima. To jak to jest z tym globalnym ociepleniem? Na to pytanie, nadając wprost z sopockich opadów śnieżnych, odpowiada Tymon Zieliński z Instytutu Oceanologii PAN.
#niepodręcznikoceaniczny tworzą Akwarium Gdyńskie i Instytut Oceanologii PAN we współpracy z @Sopockie Towarzystwo Naukowe i Today We Have.
Odc. 96: Zima nad morzem
Dlaczego nad morzem zimy są łagodniejsze? Dlaczego nawet w obrębie jednego miasta topnienie pokrywy śniegowej zachodzi z różnym tempem? Czy położenie dzielnic Trójmiasta względem morza ma znaczenie dla ich mikroklimatu? Co z infrastrukturą, czy więcej betonowych struktur wpłynie na odczuwalne warunki atmosferyczne? O zimie nad morzem opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 95: Nurdle
Co kryje się za tą zabawną nazwą? Czy są niebezpieczna dla środowiska naturalnego? W jaki sposób możemy sobie radzić – również na poziomie indywidualnym – z nurdlami i czym jest nurdle hunt? O nurdlach opowiada Aleksandra Koroza z IOPAN.
Odc. 94: Fotosyntetyzujące zwierzęta
Najczęściej, gdy mówimy o samożywnych, fotosyntetyzujących organizmach myślimy o… roślinach, prawda? Tym razem Tomek Kijewski z IOPAN wprowadzi nas w fascynujący świat fotosyntetyzujących.. zwierząt. Mówimy tu o zjawisku fotosymbiozy polegającym na koalicji niektórych zwierząt z glonami, np. koralowców. Posłuchajcie!
Odc. 93: Nauka obywatelska
Na początek roku o Dekadzie Oceanów i dlaczego ta dekada będzie istotna dla nauki i dla społeczeństwa. Czym jest nauka obywatelska, dlaczego jest bardzo ważna i jak lokalne społeczności mogą się w nią zaangażować – opowiada Tymon Zieliński z IOPAN.
Odc. 92: Życzenia dla Oceanu
Ponieważ nadchodzi Nowy Rok, postanowiliśmy tym razem przygotować dla was specjalne życzenia… życzenia dla Oceanu, na nadchodzący Nowy Rok i nadchodzącą dekadę. A czego Ty byś życzył/a Oceanowi? Wam również życzymy Szczęśliwego Nowego Roku, może bardziej udanego od tego, który właśnie mija…
Odc. 91: O molach
Nie, nie mówimy tutaj o przedstawicielach rzędu motyli, które dają nam czasem w kość. Tym razem możecie wysłuchać opowieści Kasi Borowiak z Akwarium Gdyńskiego o molach zlokalizowanych w Gdańsku, Sopocie i Gdyni. To ciekawe i urokliwe miejsca, pozwalające zaczerpnąć dwa razy większą dawkę jodu niż na lądzie i podziwiać piękno naszej Zatoki Gdańskiej. Ponieważ mamy obecnie okres przedświąteczny, w wędrówce po wybrzeżu towarzyszyć nam będzie specjalny gość… Sprawdźcie jaki!
Odc. 90: Satbałtyk
Zachmurzenie nad Bałtykiem jest najsilniejsze właśnie w grudniu. Zdalne metody pomiarów warunków w wodach Bałtyku (np. temperatury wód, czy zachmurzenia) z wykorzystaniem satelit jest wtedy problematyczne. O systemie SatBałtyk opowiada Tymon Zieliński. Dzięki temu projektowi, realizowanemu przez Instytut Oceanologii PAN oraz inne instytucje naukowe, możecie dowiedzieć się choćby tego, czy temperatura wód powierzchniowych Bałtyku jest odpowiednia dla kąpieli. Link do strony Satbałtyk znajdziecie TU.
Odc. 89: Funkcje życiowe ośmiornicy
Ośmiornica to niesamowite zwierzę, budzące fascynację nie tylko wśród naukowców, ale także filmowców. W podwodny świat tego świetnie rozwiniętego, bądź co bądź, mięczaka zabierze nas dzisiaj Gosia Żywicka z Akwarium Gdyńskiego. Wśród licznych ciekawych informacji dotyczących jej biologii, znajdziemy też te o biciu jej serca, a wręcz – serc…
Odc. 88: Amberworld
Ciąg dalszy o bursztynie. Tym razem dowiecie się więcej o inkluzjach, czyli obiektach zamkniętych miliony lat temu w żywicy. O najcenniejszym kleszczu świata zachowanym w bursztynie opowiada Izabela Kotyńska-Zielińska z TodayWeHave.