Nadszedł czas wakacji a wraz z nim koniec kolejnego sezonu Niepodręcznika Oceanicznego. W tym odcinku podsumowujemy wydarzenia edukacyjne ostatnich tygodni jak i zachęcamy was do różnych aktywności latem. A uczniom życzymy udanego wypoczynku!
Tag: iopan
Odc. 139: Czym różni się topnienie lodowców od kry morskiej
Zrobiło się ciepło, więc dla ochłody odcinek o lodzie. Jakie są różnice między lodem morskim pokrywającym większość Oceanu Arktycznego a lodowcami spływającymi z lądu? Jaki wpływ na środowisko wywiera topnienie tych dwóch rodzajów lodu? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w sto czterdziestym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego.
Odc. 137: Fotometr Słoneczny
Jak działa urządzenie, którym naukowcy badają natężenie promieniowania słonecznego, które dociera do powierzchni Ziemi?
Opowiada dr Paulina Pakszys z Instytut Oceanologii PAN w najnowszym odcinku Niepodręcznika.
Odc. 136: Otwarte Dni Nauki 2022
Odc. 134: Rtęć w chorych rybach?
W kolejnym odcinku na temat zanieczyszczeń morza wracamy nad Bałtyk. Badaczki z Zakład Chemii Morza i Ochrony Środowiska Morskiego IO UG opowiedzą o wynikach badań organizmów z Zatoki Puckiej. Czy przyczyną chorób ryb jest zanieczyszczenie rtęcią? Czy powinniśmy się obawiać? Sprawdźcie to!
Odc. 133: Choroba Minamata
Kontynuujemy opowieść o zanieczyszczeniach chemicznych wód Oceanu. W dzisiejszym odcinku Tomasz Kijewski opowie o najbardziej tragicznym wypadku do jakiego doszło z tego powodu. Historia Minamata to prawdziwa tragedia, ale dzięki niej wprowadzono na całym świecie liczne regulacje ograniczające zanieczyszczanie wody przez przemysł.
Odc. 132: Kapelusznik
Rozpoczynamy mini serię o rtęci, jednym z najbardziej toksycznych pierwiastków na Ziemi. W pierwszym odcinku prof. Magdalena Bełdowska z Uniwersytetu Gdańskiego opowiada o przygodach ludzkości z rtęcią na przestrzeni dziejów.
Odc. 130: Ślad wodny
Zapraszamy na sto trzydziesty odcinek #niepodręcznikoceaniczny pt. “Ślad wodny”.
Upowszechnienie świadomości o wpływie prawidłowej gospodarki wodnej jest jednym z programów Organizacji Narodów Zjednoczonych, a dzień 22 marca ustanowiono Światowym Dniem Wody. To dobra okazja by podpowiedzieć w jaki sposób każdy z nas może włączyć się do dbania o zasoby wodne.
Odc. 128: Nauka obywatelska – projekt Waterfront
Czym jest nauka obywatelska i jak każdy z nas może pomoc w badaniu bałtyckich plaż opowiada dr Tomasz Kijewski z Instytut Oceanologii PAN w kolejnym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego.
Odc. 127: Uciekająca plaża
W tym odcinku Tymon Zieliński opowiada o tym co i dlaczego stało się z plażą w gdyńskim Orłowie oraz o potrzebie rozsądnego planowania i gospodarowania w strefie przybrzeżnej wobec zmieniających się warunków klimatycznych i hydrologicznych.
ODC. 123: Batometr
Po krótkiej zimowej przerwie wracamy na wasze ekrany. W kolejnym odcinku na temat metod badań prowadzonych z pokładu statku Oceania dowiecie się o aparacie pozwalającym pobierać próby wody z określonej głębokości. Opowiada Tomek Kijewski z IOPAN.
Odcinek Świąteczny
Dziś nietypowy odcinek Niepodręcznika Oceanicznego, opowiadamy o oceanie, ale obrazem.
Dzielimy się w nim z Wami życzeniami świątecznymi oraz przepięknymi widokami, które towarzyszą naszej pracy.
Wesołych Świąt Kochani!
Ujęcia Oceanii z drona przygotował Kajetan Deja.
Film poklatkowy Zatoki Gdańskiej opracowała Weronika Podlesińska.
Odc. 122: eCudo
eCudo – nazwa, która brzmi interesująco. Jest to wynik pracy 7 jednostek badawczych, które przygotowały bazę danych naukowych dostępnych dla każdego w Internecie o pełnej nazwie “Elektroniczne Centrum Udostępniania Danych Oceanograficznych”. Informacje o niej znajdziecie na stronie: https://ecudo.pl/. Omawia ją dr Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 120: Chodźmy sitkiem czerpać wodę
Powierzchnia wody to miejsce wielu istotnych procesów dla środowiska morskiego i źródło wielu ważnych informacji dla oceanografów. Dlaczego? W tym odcinku pojawią się tajemnicze nazwy takie jak neuston lub siatka Garretta. Pojęcia te wyjaśnia Tomek Kijewski z IOPAN.
Odc. 117: Praca Oceanografa na statku
Jak wygląda praca na statkach badawczych? Jak takie statki są wyposażone i co w języku oceanografa oznacza ‘brama’ oraz ‘winda’.
Sprawdźcie w najnowszym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego. Opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 116: Co szumi w morzu?
Zapraszamy na sto szesnasty odcinek Niepodręcznika pt. “Co szumi w morzu?”.
W tym odcinku dowiecie się czym jest szum podwodny, jakie są jego źródła i czy w Bałtyku jest bardzo głośno. Opowie o tym Aliaksandr Lismenka, P.h.D., IOPAN, Laboratorium Akustyki Morskiej.
Odc. 115: Argo
Wiedzieliście, że po oceanie światowym ( w Bałtyku też!) pływają sobie swobodnie pływaki, które monitorują stan środowiska morskiego?
W całym wszechoceanie jest ich już około 4 tysięcy!
Posłuchajcie co opowiada o nich prof. Waldemar Walczowski z Instytutu Oceanologii PAN.
Odc. 114: Kidzina
Wyobrażenia o dzikich plażach często rujnuje znaczna ilość materiału biologicznego wyrzucanego przez morze. Jakie jest znaczenie ekologiczne tej materii i w jaki sposób możemy sobie z nią radzić – o tym opowiada kolejny odcinek Niepodręcznika. Opowiada Lech Kotwicki z IOPAN.
Odc. 108: Ocean na prochach
Skąd się wzięły leki w morzach? Czyżby oczyszczalnie ścieków nie działały? Jakie to leki i czy można je usunąć? Jak wygląda w tym kontekście nasze Morze Bałtyckie? O bardzo poważnym, a wciąż słabo poznanym problemie farmaceutyków w wodzie, opowie Aleksandra Koroza z IOPAN.
Odc. 107: Zmiany klimatyczne w Polsce
Zmiany klimatyczne to przedmiot gorących dyskusji. Choć energetyka w Polsce jest oparta na paliwach kopalnych, nasz kraj podjął pewne kroki w kierunku ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Kogo najbardziej dotkną zmiany klimatu? Jakie skutki globalnego ocieplenia będziemy obserwowali w naszym kraju? Czy faktycznie na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat w naszym kraju możemy obserwować konsekwencje zmian klimatycznych? Jak mamy chronić klimat? W temat wprowadzi nas Paulina Pakszys, a zagadnienia poruszone w tym odcinku powinien znać każdy z nas ;).
Odc. 106: Legenda o magicznym młynku
Czy znacie legendę o solnym dziadku i magicznym młynku? Jeśli nie, poszukajcie jej, by móc ją opowiedzieć dzieciom. Nie tłumaczy ona jednak skąd w Bałtyku wzięła się sól. O zasoleniu naszego morza opowie Wam Tomek Kijewski z IOPAN.
Odc. 105: Zakwaszanie wody morskiej
Z pewnością słyszeliście już nieraz o zakwaszaniu oceanów. Jest to dość niepokojący proces, który zagraża życiu morskiemu. Na czym polega zakwaszanie oceanów i dlaczego coraz bardziej martwi biologów morza opowie Karol Kuliński z IOPAN.
Odc.104: Zachowania seksualne ryb, cz. 2
Jakie strategie rozrodcze spotkamy u ryb? Samiec i grupa samic (poligynia), może na odwrót (poliandria), para na stałe (monogamia), czy też singiel (partenogeneza)? Drugą część tego tematu tabu przedstawia Tomek Kijewski z IOPAN.
Odc. 103: Życie seksualne ryb, cz. 1
Model rodziny w przyrodzie może wyglądać bardzo różnie, w zależności od gatunku czy od warunków środowiskowych. Dziś trochę o temacie, który może być dla niektórych tabu… o seksie wśród ryb 😉 Wiele gatunków ryb ‘swobodnie’ podchodzi do tematyki płci biologicznej. Jak bardzo swobodnie, dowiecie się od Tomka Kijewskiego z Instytutu Oceanologii PAN.
Odc. 102: Broń chemiczna
Z pewnością słyszeliście o broni chemicznej zatopionej na dnie Bałtyku w wyniku demilitaryzacji Niemiec. Jak to się stało, że w ogóle się tam znalazła? Jak wiele ton zalega w głębinach naszego morza? Czy korodująca broń stanowi dla nas i dla środowiska morskiego zagrożenie? Opowiada Jacek Bełdowski z IOPAN.
Odc. 101: Inteligentne porty
W tym odcinku Katarzyna Romancewicz z IOPAN opowie nam o inteligentnych portach. Czym powinien się taki port charakteryzować? Dlaczego istnieje konieczność wprowadzenia innowacji do przemysłu żeglugowego?
Odc. 98: Bo dla niektórych warto się roztopić
Czyli odcinek o śniegu przygotowany przez Paulinę Pakszys z IOPAN. Z czego jest śnieg i jaki ma kształt? Jak powstaje? Co to jest jądro kondensacji i jakie ma znaczenie w budowie płatka śniegu? Jakie rodzaje śniegu znamy? Posłuchajcie odpowiedzi na te pytania.
Odc. 97: Nasza zima nie oznacza końca ocieplania klimatu
U nas piękna zima. To jak to jest z tym globalnym ociepleniem? Na to pytanie, nadając wprost z sopockich opadów śnieżnych, odpowiada Tymon Zieliński z Instytutu Oceanologii PAN.
#niepodręcznikoceaniczny tworzą Akwarium Gdyńskie i Instytut Oceanologii PAN we współpracy z @Sopockie Towarzystwo Naukowe i Today We Have.
Odc. 96: Zima nad morzem
Dlaczego nad morzem zimy są łagodniejsze? Dlaczego nawet w obrębie jednego miasta topnienie pokrywy śniegowej zachodzi z różnym tempem? Czy położenie dzielnic Trójmiasta względem morza ma znaczenie dla ich mikroklimatu? Co z infrastrukturą, czy więcej betonowych struktur wpłynie na odczuwalne warunki atmosferyczne? O zimie nad morzem opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 95: Nurdle
Co kryje się za tą zabawną nazwą? Czy są niebezpieczna dla środowiska naturalnego? W jaki sposób możemy sobie radzić – również na poziomie indywidualnym – z nurdlami i czym jest nurdle hunt? O nurdlach opowiada Aleksandra Koroza z IOPAN.
Odc. 94: Fotosyntetyzujące zwierzęta
Najczęściej, gdy mówimy o samożywnych, fotosyntetyzujących organizmach myślimy o… roślinach, prawda? Tym razem Tomek Kijewski z IOPAN wprowadzi nas w fascynujący świat fotosyntetyzujących.. zwierząt. Mówimy tu o zjawisku fotosymbiozy polegającym na koalicji niektórych zwierząt z glonami, np. koralowców. Posłuchajcie!
Odc. 93: Nauka obywatelska
Na początek roku o Dekadzie Oceanów i dlaczego ta dekada będzie istotna dla nauki i dla społeczeństwa. Czym jest nauka obywatelska, dlaczego jest bardzo ważna i jak lokalne społeczności mogą się w nią zaangażować – opowiada Tymon Zieliński z IOPAN.
Odc. 92: Życzenia dla Oceanu
Ponieważ nadchodzi Nowy Rok, postanowiliśmy tym razem przygotować dla was specjalne życzenia… życzenia dla Oceanu, na nadchodzący Nowy Rok i nadchodzącą dekadę. A czego Ty byś życzył/a Oceanowi? Wam również życzymy Szczęśliwego Nowego Roku, może bardziej udanego od tego, który właśnie mija…
Odc. 90: Satbałtyk
Zachmurzenie nad Bałtykiem jest najsilniejsze właśnie w grudniu. Zdalne metody pomiarów warunków w wodach Bałtyku (np. temperatury wód, czy zachmurzenia) z wykorzystaniem satelit jest wtedy problematyczne. O systemie SatBałtyk opowiada Tymon Zieliński. Dzięki temu projektowi, realizowanemu przez Instytut Oceanologii PAN oraz inne instytucje naukowe, możecie dowiedzieć się choćby tego, czy temperatura wód powierzchniowych Bałtyku jest odpowiednia dla kąpieli. Link do strony Satbałtyk znajdziecie TU.
Odc. 86: Karp
Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Wielu z nas wśród dań wigilijnych pamięta od małego pewną rybę – karpia. Przypomnijmy sobie, co wiemy o karpiu. Co mają wspólnego Cystersi z karpiami? Czy karp może zagrażać środowisku? Jak my zagrażamy karpiowi? Kiedy karp stał się naszym tradycyjnym daniem wigilijnym?
Odc. 84: Akwakultury
Z pewnością macie wiele wątpliwości, choćby kupując łososia z hodowli, odnośnie jakości pokarmu pochodzącego z wodnych upraw. Na czym polegają akwakultury? Jaka długo istnieją w gospodarce człowieka? Dlaczego są dla nas niezbędne? Jaki mają wpływ na środowisko? Jakie są ich zalety i wady? Wiele pytań, z którymi zmierzy się w tym odcinku Tomek Kijewski z IOPAN.
Odc. 80: Głębiny oceanu
Dlaczego głębiny, takie jak Rów Mariański, wciąż nas zaskakują? Jakie niezwykłe zwierzęta spotkamy w głębinach? O ośmiornicy dumbo, rybie beczkookiej, czy diable morskim opowie nam Basia Oleszczuk z IOPAN.
Odc. 78: Głębiny Morza Bałtyckiego
Bałtyk jest morzem płytkim, ale posiada również swoje głębie, które kryją swoje tajemnice. Rąbka tajemnicy uchyli nam Basia Oleszczuk z IOPAN opowiadając nam o skarbach i zagrożeniach ukrytych w głębinach naszego małego morza.
Odc. 76: Alergie pokarmowe z morza
Jesteście uczuleni na owoce morza? Jeśli tak, należycie do kilku procent ludzi, którzy mają podobny problem. Alergie na owoce morza nie ograniczają się do alergii pokarmowych, a uczulonym osobom życie mogą utrudnić także robione z nich kosmetyki, czy farmaceutyki. W tym odcinku Tomasz Kijewski z IOPAN opowiada o alergenach, które znajdziemy w mięsie ryb. Wytłumaczy również, jak przykre w skutkach dla osoby wrażliwej może być spożycie nieświeżej rybki.
Odc. 74: Cofka
Nawiązując do wezbrań, czy też spiętrzeń sztormowych, Tymon Zieliński z IOPAN wyjaśnia nam co kryje się pod terminem “cofka”. Jak daleko może zajść w głąb rzeki? Czy wpływa na ekosystem rzeczny? Jakie ma skutki na lądzie? Dowiedzcie się w tym odcinku Niepodręcznika.
Odc. 72: Wezbrania sztormowe
Czym jest wezbranie sztormowe? Czym jest powódź? Dlaczego powinniśmy zwracać większą uwagę na alerty pogodowe? O tych zjawiskach opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 70: Sejsza
Bałtyk jest niewielkim zbiornikiem wodnym, dzięki temu możemy zobaczyć czasem ciekawe zjawiska. Tymon Zieliński opowiada o tzw. fali stojącej, znanej jako sejsza i zdradza jak ją zaobserwować we własnej wannie. Dowiemy się także więcej na temat znaczenia sejszy dla działalności człowieka.
Odc.68: Mięsożerne bakterie
Czy słyszeliście już o mięsożernych bakteriach w Bałtyku? Ten temat ostatnio coraz częściej zdobi nagłówki artykułów. Dla osoby nie zajmującej się bakteriami, wydaje się tajemniczy i nieco mrozi krew w żyłach… Chcecie dowiedzieć się więcej o tych organizmach? Posłuchajcie Ewy Kotlarskiej z IOPAN!
Odc. 65: Jakie zarazki żyją w morzu?
W tym odcinku macie okazję posłuchać Ewy Kotlarskiej z IOPAN, która przypomni nam, że bakterie żyją nie tylko w glebie, powietrzu, czy naszych ciałach, ale także w morzu. Mogą być to bakterie patogenne, które stanowią zagrożenie dla człowieka. Od czego zależy ich występowanie? Co ma wspólnego z tym faktem globalne ocieplenie? Oglądajcie!
Odc. 61: Zupa z płetwy rekina
Czy próbowaliście kiedyś zupy z rekina? Za tym orientalnym przysmakiem czyha niewygodna prawda i cierpienie zwierząt. O ciemnych stronach kulinariów, które w znaczący sposób szkodzą środowisku morskiemu i równowadze w ekosystemach oceanicznych opowie wam Tomek Kijewski z IOPAN. Posłuchajcie! Nawet w Polsce, jako konsumenci, również mamy wpływ na popyt na takie potrawy.
Odc. 59: Czy wiesz co jesz?
Tym razem Tomek Kijewski z IOPAN dostarczy nam nieco wiedzy na temat populacji ryb i zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się ich populacji, m.in. upodobanego przez konsumentów dorsza. Jak wybierać ryby na obiad podczas zakupów? Czy mogą nam pomóc aplikacje zainstalowane w urządzeniu mobilnym? A może informacje na produkcie? Sprawdźcie w tym odcinku.
Odc. 57: Meduzy
Czy słyszeliście kiedyś o krążkopławach? Na pewno mieliście okazje je zobaczyć, ponieważ mowa o tzw. potocznie ‘meduzach’. Co oznacza dla środowiska morskiego ich liczne pojawienie się? Jaką rolę pełnią? Opowiada Basia Oleszczuk z IOPAN.
Odc. 55: Morskie wirusy
W tym roku wyjątkowo głośno o wirusach. Ale czy wszystkie są dla nas szkodliwe? Dzięki Lenie Szeligowskiej z IOPAN dowiemy się ile wirusów spotkamy w kropli wody i jaką mają rolę w oceanie.
Odc. 53: Upwelling
Dlaczego woda w Bałtyku latem może być zimna? Co ma to wspólnego ze zjawiskiem upwellingu? Czym się różni upwelling równikowy od przybrzeżnego? Opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 51: Fale morskie
Skąd biorą się fale morskie? Jaki jest najważniejszy czynnik, który je generuje? Opowiada nam Tymon Zieliński z IOPAN.