Czyli odcinek o śniegu przygotowany przez Paulinę Pakszys z IOPAN. Z czego jest śnieg i jaki ma kształt? Jak powstaje? Co to jest jądro kondensacji i jakie ma znaczenie w budowie płatka śniegu? Jakie rodzaje śniegu znamy? Posłuchajcie odpowiedzi na te pytania.
U nas piękna zima. To jak to jest z tym globalnym ociepleniem? Na to pytanie, nadając wprost z sopockich opadów śnieżnych, odpowiada Tymon Zieliński z Instytutu Oceanologii PAN.
#niepodręcznikoceaniczny tworzą Akwarium Gdyńskie i Instytut Oceanologii PAN we współpracy z @Sopockie Towarzystwo Naukowe i Today We Have.
Dlaczego nad morzem zimy są łagodniejsze? Dlaczego nawet w obrębie jednego miasta topnienie pokrywy śniegowej zachodzi z różnym tempem? Czy położenie dzielnic Trójmiasta względem morza ma znaczenie dla ich mikroklimatu? Co z infrastrukturą, czy więcej betonowych struktur wpłynie na odczuwalne warunki atmosferyczne? O zimie nad morzem opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Co kryje się za tą zabawną nazwą? Czy są niebezpieczna dla środowiska naturalnego? W jaki sposób możemy sobie radzić – również na poziomie indywidualnym – z nurdlami i czym jest nurdle hunt? O nurdlach opowiada Aleksandra Koroza z IOPAN.
Najczęściej, gdy mówimy o samożywnych, fotosyntetyzujących organizmach myślimy o… roślinach, prawda? Tym razem Tomek Kijewski z IOPAN wprowadzi nas w fascynujący świat fotosyntetyzujących.. zwierząt. Mówimy tu o zjawisku fotosymbiozy polegającym na koalicji niektórych zwierząt z glonami, np. koralowców. Posłuchajcie!
Na początek roku o Dekadzie Oceanów i dlaczego ta dekada będzie istotna dla nauki i dla społeczeństwa. Czym jest nauka obywatelska, dlaczego jest bardzo ważna i jak lokalne społeczności mogą się w nią zaangażować – opowiada Tymon Zieliński z IOPAN.
Ponieważ nadchodzi Nowy Rok, postanowiliśmy tym razem przygotować dla was specjalne życzenia… życzenia dla Oceanu, na nadchodzący Nowy Rok i nadchodzącą dekadę. A czego Ty byś życzył/a Oceanowi? Wam również życzymy Szczęśliwego Nowego Roku, może bardziej udanego od tego, który właśnie mija…
Nie, nie mówimy tutaj o przedstawicielach rzędu motyli, które dają nam czasem w kość. Tym razem możecie wysłuchać opowieści Kasi Borowiak z Akwarium Gdyńskiego o molach zlokalizowanych w Gdańsku, Sopocie i Gdyni. To ciekawe i urokliwe miejsca, pozwalające zaczerpnąć dwa razy większą dawkę jodu niż na lądzie i podziwiać piękno naszej Zatoki Gdańskiej. Ponieważ mamy obecnie okres przedświąteczny, w wędrówce po wybrzeżu towarzyszyć nam będzie specjalny gość… Sprawdźcie jaki!
Zachmurzenie nad Bałtykiem jest najsilniejsze właśnie w grudniu. Zdalne metody pomiarów warunków w wodach Bałtyku (np. temperatury wód, czy zachmurzenia) z wykorzystaniem satelit jest wtedy problematyczne. O systemie SatBałtyk opowiada Tymon Zieliński. Dzięki temu projektowi, realizowanemu przez Instytut Oceanologii PAN oraz inne instytucje naukowe, możecie dowiedzieć się choćby tego, czy temperatura wód powierzchniowych Bałtyku jest odpowiednia dla kąpieli. Link do strony Satbałtyk znajdziecie TU.
Ośmiornica to niesamowite zwierzę, budzące fascynację nie tylko wśród naukowców, ale także filmowców. W podwodny świat tego świetnie rozwiniętego, bądź co bądź, mięczaka zabierze nas dzisiaj Gosia Żywicka z Akwarium Gdyńskiego. Wśród licznych ciekawych informacji dotyczących jej biologii, znajdziemy też te o biciu jej serca, a wręcz – serc…
Ciąg dalszy o bursztynie. Tym razem dowiecie się więcej o inkluzjach, czyli obiektach zamkniętych miliony lat temu w żywicy. O najcenniejszym kleszczu świata zachowanym w bursztynie opowiada Izabela Kotyńska-Zielińska z TodayWeHave.
Dzisiaj troszkę chemii wody w nasze życie wprowadzi Ania Judek z Akwarium Gdyńskiego. Ratunkiem dla uzyskania dobrej jakości wody pitnej w czasach postępującej degradacji środowiska jest proces odwróconej osmozy. Na czym on polega i czy jest skuteczny sprawdzimy w laboratorium Akwarium Gdyńskiego.
Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Wielu z nas wśród dań wigilijnych pamięta od małego pewną rybę – karpia. Przypomnijmy sobie, co wiemy o karpiu. Co mają wspólnego Cystersi z karpiami? Czy karp może zagrażać środowisku? Jak my zagrażamy karpiowi? Kiedy karp stał się naszym tradycyjnym daniem wigilijnym?
Kto dziś nie ma dzbanka do filtrowania wody z kranu, łapka w górę! To bardzo użyteczne wynalazki, które pozwalają nam uzyskać odpowiednią jakość wody z kranu z przeznaczeniem do spożycia, a także uniknąć kupowania wody butelkowanej, co z kolei zmusza nas do zwiększenia produkcji plastikowych odpadów. Jednak, czy filtry takie działają korzystnie na jakość naszej wody? Jakie parametry powinna mieć? Czym jest twardość ogólna? Jak działają takie filtry i czym jest jonit? Eksperymenty, które przybliżą nam odpowiedzi na te pytania, zaprezentuje Ania Judek, pracująca w laboratorium Akwarium Gdyńskiego.
Z pewnością macie wiele wątpliwości, choćby kupując łososia z hodowli, odnośnie jakości pokarmu pochodzącego z wodnych upraw. Na czym polegają akwakultury? Jaka długo istnieją w gospodarce człowieka? Dlaczego są dla nas niezbędne? Jaki mają wpływ na środowisko? Jakie są ich zalety i wady? Wiele pytań, z którymi zmierzy się w tym odcinku Tomek Kijewski z IOPAN.
Czy zastanawialiście się kiedyś jak rozróżnić płeć u ryb? Czy można tego dokonać oceniając wygląd ryby? Jak się rozmnażają? Okazuje się, że odpowiedź może być stosunkowo złożona. Temat przybliży nam Monika Wiśniewska z Akwarium Gdyńskiego.
Czy snuliście się kiedyś po plaży w poszukiwaniu bursztynu? Jeśli tak, zobaczcie ten krótki film. Iza Kotyńska-Zielińska z Today We Have dostarcza cennych porad, jak rozpoznać prawdziwy bursztyn, czyli nasze bałtyckie złoto 🙂
Co wiesz o rekinach? To trzeci odcinek z serii o rekinach nagrany przez Monikę Wiśniewską z Akwarium Gdyńskiego, która tym razem opowie o strategiach zdobywania pokarmu i zębach rekinów. Posłuchacie o, m.in., rekinie wielorybim, żarłaczu, czy wobbegongu.
Dlaczego głębiny, takie jak Rów Mariański, wciąż nas zaskakują? Jakie niezwykłe zwierzęta spotkamy w głębinach? O ośmiornicy dumbo, rybie beczkookiej, czy diable morskim opowie nam Basia Oleszczuk z IOPAN.
Bywa, że zapominamy że rekiny mogą mieć bardzo zróżnicowany wygląd, a większość z gatunków jest dużo mniejsza od człowieka. W tym odcinku Monika Wiśniewska z Akwarium Gdyńskiego wytłumaczy jaki rekiny przybierają wygląd w zależności od środowiska, w którym żyją.
Bałtyk jest morzem płytkim, ale posiada również swoje głębie, które kryją swoje tajemnice. Rąbka tajemnicy uchyli nam Basia Oleszczuk z IOPAN opowiadając nam o skarbach i zagrożeniach ukrytych w głębinach naszego małego morza.
W Akwarium Gdyńskim trwają, jak co roku, przygotowania do Tygodnia Rekina. Z tej okazji Monika Wiśniewska opowie w kilku odcinkach Niepodręcznika Oceanicznego o tych niezwykłych zwierzętach. W tym odcinku – o cechach charakterystycznych ryb chrzęstnoszkieletowych, czyli rekinów i płaszczek.
Jesteście uczuleni na owoce morza? Jeśli tak, należycie do kilku procent ludzi, którzy mają podobny problem. Alergie na owoce morza nie ograniczają się do alergii pokarmowych, a uczulonym osobom życie mogą utrudnić także robione z nich kosmetyki, czy farmaceutyki. W tym odcinku Tomasz Kijewski z IOPAN opowiada o alergenach, które znajdziemy w mięsie ryb. Wytłumaczy również, jak przykre w skutkach dla osoby wrażliwej może być spożycie nieświeżej rybki.
Wiele osób dalej zaskakuje informacja, że w Bałtyku spotkamy krewetki. Jest ich aż 5 gatunków! Jak je rozpoznać, jak są zbudowane, skąd się u nas wzięły? Chcecie się dowiedzieć o nich więcej? Posłuchajcie Moniki Wiśniewskiej z Akwarium Gdyńskiego.
Nawiązując do wezbrań, czy też spiętrzeń sztormowych, Tymon Zieliński z IOPAN wyjaśnia nam co kryje się pod terminem „cofka”. Jak daleko może zajść w głąb rzeki? Czy wpływa na ekosystem rzeczny? Jakie ma skutki na lądzie? Dowiedzcie się w tym odcinku Niepodręcznika.
Wiemy już, że ryby potrafią się bronić na różne sposoby. Ale czy wiedzieliście, że pokolec królewski, znany lepiej jako rybka 'Dory', ma również swoje sztuczki? W tym odcinku o kolcach jadowych ryb opowie Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Czym jest wezbranie sztormowe? Czym jest powódź? Dlaczego powinniśmy zwracać większą uwagę na alerty pogodowe? O tych zjawiskach opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
W Akwarium Gdyńskim znajduje się jeden szczególny zbiornik. Wiele osób do niego podchodzi nie dostrzegając nic prócz kamieni i piaszczystego dna. To nie znaczy jednak, że jest on pusty. Uważny widz dostrzeże wiele par oczu wystających nieco ponad poziom piasku. Jeszcze uważniejszy dostrzeże kształt płastug przyczajonych na dnie całego zbiornika. Między innymi im, płastugom, dedykowany jest ten odcinek, a dokładniej zwierzętom, których strategia obronna opiera się na kamuflażu. Opowiada Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Bałtyk jest niewielkim zbiornikiem wodnym, dzięki temu możemy zobaczyć czasem ciekawe zjawiska. Tymon Zieliński opowiada o tzw. fali stojącej, znanej jako sejsza i zdradza jak ją zaobserwować we własnej wannie. Dowiemy się także więcej na temat znaczenia sejszy dla działalności człowieka.
Zwierzęta wodne zaskakują nas nieraz nie tylko kształtami, ale także barwami i wzorami na ciele. W tym odcinku Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego przedstawi wam kilka gatunków, które w strategii obronnej stosują tzw. fałszywe oko? Po co? Oglądajcie 🙂
Czy słyszeliście już o mięsożernych bakteriach w Bałtyku? Ten temat ostatnio coraz częściej zdobi nagłówki artykułów. Dla osoby nie zajmującej się bakteriami, wydaje się tajemniczy i nieco mrozi krew w żyłach… Chcecie dowiedzieć się więcej o tych organizmach? Posłuchajcie Ewy Kotlarskiej z IOPAN!
Czy zastanawialiście się kiedyś, kto zamieszkuje białe struktury, które widzicie na wszelkich przedmiotach (lub organizmach), które dłużej przebywały w wodzie? Są to drobne fascynujące skorupiaki o wielu niezwykle ciekawych cechach! Dowiecie się o nich więcej, dzięki Monice Wiśniewskiej z Akwarium Gdyńskiego!
W tym odcinku macie okazję posłuchać Ewy Kotlarskiej z IOPAN, która przypomni nam, że bakterie żyją nie tylko w glebie, powietrzu, czy naszych ciałach, ale także w morzu. Mogą być to bakterie patogenne, które stanowią zagrożenie dla człowieka. Od czego zależy ich występowanie? Co ma wspólnego z tym faktem globalne ocieplenie? Oglądajcie!
Nieraz spotykamy się ze zaskoczeniem wobec faktu, że u wybrzeży naszego kraju żyją kraby. O trzech gatunkach krabów występujących w wodach Zatoki Gdańskiej opowie nam Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Jaka jest historia plażowania na polskim wybrzeżu? Jakimi akcesoriami do plażowania dysponowaliśmy dawniej? Jaki wpływ na nasze opalanie miała Coco Chanel? Opowiada Izabela Kotyńska-Zielińska z Today We Have.
Jeżeli zastanawialiście się kiedyś idąc plażą letnią porą, dlaczego widzicie tyle meduz na plaży, odpowiedź znajdziecie w tym odcinku. Opowiada Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Czy próbowaliście kiedyś zupy z rekina? Za tym orientalnym przysmakiem czyha niewygodna prawda i cierpienie zwierząt. O ciemnych stronach kulinariów, które w znaczący sposób szkodzą środowisku morskiemu i równowadze w ekosystemach oceanicznych opowie wam Tomek Kijewski z IOPAN. Posłuchajcie! Nawet w Polsce, jako konsumenci, również mamy wpływ na popyt na takie potrawy.
Kto nie kocha nieporadnych, niewielkich ryb, znanych jako koniki morskie. W tym odcinku Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego opowie o krewniakach koników morskich, których możemy spotkać… lokalnie – tu, w wodach naszej Zatoki Gdańskiej.
Tym razem Tomek Kijewski z IOPAN dostarczy nam nieco wiedzy na temat populacji ryb i zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się ich populacji, m.in. upodobanego przez konsumentów dorsza. Jak wybierać ryby na obiad podczas zakupów? Czy mogą nam pomóc aplikacje zainstalowane w urządzeniu mobilnym? A może informacje na produkcie? Sprawdźcie w tym odcinku.
Czym różni się płastuga od płaszczki? Te dwie podobne do siebie nazwy często się mylą, ale określają zupełnie inne grupy ryb. Jeśli macie kłopoty z ich rozróżnieniem, ten odcinek jest dla was. Opowiada Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Czy słyszeliście kiedyś o krążkopławach? Na pewno mieliście okazje je zobaczyć, ponieważ mowa o tzw. potocznie 'meduzach'. Co oznacza dla środowiska morskiego ich liczne pojawienie się? Jaką rolę pełnią? Opowiada Basia Oleszczuk z IOPAN.
Jako zwierzęta niezwykle medialne, rekiny w Akwarium Gdyńskim cieszą się niezwykłym zainteresowaniem. Często jest jednak tak, że nasze rozumienie biologii tych niezwykłych ryb jest błędne. W tym odcinku, Agata Skomar wyjaśnia co jest prawdą a co mitem w najbardziej powszechnej wiedzy o rekinach.
W tym roku wyjątkowo głośno o wirusach. Ale czy wszystkie są dla nas szkodliwe? Dzięki Lenie Szeligowskiej z IOPAN dowiemy się ile wirusów spotkamy w kropli wody i jaką mają rolę w oceanie.
Czy między waszymi wakacyjnymi refleksjami znalazło się pytanie, czy w Bałtyku mogą żyć rekiny? A może żyją? Opowie nam o nich Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Dlaczego woda w Bałtyku latem może być zimna? Co ma to wspólnego ze zjawiskiem upwellingu? Czym się różni upwelling równikowy od przybrzeżnego? Opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Zastanawialiście się kiedyś czym właściwie są muszle? Tj. jak powstały, z czego są zbudowane, kto je wytworzył…? Dominika Wojcieszek opowiada o tym, prezentując przykładowe muszle ze zbiorów Akwarium Gdyńskiego.
Skąd biorą się fale morskie? Jaki jest najważniejszy czynnik, który je generuje? Opowiada nam Tymon Zieliński z IOPAN.
Aurora borealis, Aurora australis, czyli zorza. Jak powstaje to fascynujące zjawisko obserwowane w okolicach biegunów? Opowiada dr Paulina Pakszys z IOPAN.
Dr Paulina Pakszys z IOPAN wyjaśni nam z czego składa się powietrze, którym oddychamy i jaki ma wpływ na nasze zdrowie.
Czy wiecie co to są aerozole? Jeśli nie jest to dla was jasne, zapraszamy na odcinek Niepodręcznika Oceanicznego z Pauliną Pakszys z Instytutu Oceanologii PAN.