Czy słyszeliście już o mięsożernych bakteriach w Bałtyku? Ten temat ostatnio coraz częściej zdobi nagłówki artykułów. Dla osoby nie zajmującej się bakteriami, wydaje się tajemniczy i nieco mrozi krew w żyłach… Chcecie dowiedzieć się więcej o tych organizmach? Posłuchajcie Ewy Kotlarskiej z IOPAN!
Kategoria: Niepodręcznik oceaniczny
#NiepodręcznikOceaniczny
To wspólna aktywność Instytutu Oceanologii PAN i Akwarium Gdyńskiego MIR-PIB, realizowana we współpracy z Sopockim Towarzystwem Naukowym oraz Today We Have. Jest oddolnym projektem wynikającym z sytuacji epidemiologicznej w Polsce, która uniemożliwiła prowadzenie edukacji morskiej w dotychczasowej formie. Celem Niepodręcznika jest nie tylko zaciekawienie odbiorców tematyką związaną ze środowiskiem morskim, czy wytłumaczenie podstawowych zjawisk zachodzących w przyrodzie. Chodzi o wzbudzenie świadomości morskiej i pokazanie nierozerwalnej więzi pomiędzy każdym z mieszkańców planety Ziemia, a Wszechoceanem.
Niepodręcznik Oceaniczny to seria krótkich filmików, poruszających najrozmaitsze kwestie związane ze środowiskiem morskim, od systemu prądów oceanicznych, przez relacje z atmosferą, życie w Oceanie, ekologię, rybactwo i działania organizacji międzynarodowych takich jak ONZ. Naukowcy i edukatorzy pokazywani są w zupełnie innych okolicznościach niż katedry wykładowe, co stanowi dodatkową wartość projektu. Pandemia sprawiła, że filmy powstają w domach oraz na plaży, co przybliża odbiorców do nadawców i odczarowując obraz ludzi nauki, jako niedostępnych postaci.
Filmy publikowane są na profilach facebookowych Akwarium Gdyńskiego oraz Instytutu Oceanologii PAN. Znajdziecie je też na YouTube. Odcinki będą publikowane raz w tygodniu – w czwartki.
Odc. 67: Strategie obronne zwierząt – dziwne kształty
Zastanawiacie się pewnie czasem, dlaczego ryby mają tak zróżnicowane kształty. Niektóre swoim wyglądem przypominają nam zupełnie inne zwierzęta. Dlaczego tak jest? Wyjaśnia Wam to Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 66: Pąkle – osiadłe skorupiaki Bałtyku
Czy zastanawialiście się kiedyś, kto zamieszkuje białe struktury, które widzicie na wszelkich przedmiotach (lub organizmach), które dłużej przebywały w wodzie? Są to drobne fascynujące skorupiaki o wielu niezwykle ciekawych cechach! Dowiecie się o nich więcej, dzięki Monice Wiśniewskiej z Akwarium Gdyńskiego!
Odc. 65: Jakie zarazki żyją w morzu?
W tym odcinku macie okazję posłuchać Ewy Kotlarskiej z IOPAN, która przypomni nam, że bakterie żyją nie tylko w glebie, powietrzu, czy naszych ciałach, ale także w morzu. Mogą być to bakterie patogenne, które stanowią zagrożenie dla człowieka. Od czego zależy ich występowanie? Co ma wspólnego z tym faktem globalne ocieplenie? Oglądajcie!
Odc.64: Kraby w Bałtyku
Nieraz spotykamy się ze zaskoczeniem wobec faktu, że u wybrzeży naszego kraju żyją kraby. O trzech gatunkach krabów występujących w wodach Zatoki Gdańskiej opowie nam Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 63: Plażowe rewolucje
Jaka jest historia plażowania na polskim wybrzeżu? Jakimi akcesoriami do plażowania dysponowaliśmy dawniej? Jaki wpływ na nasze opalanie miała Coco Chanel? Opowiada Izabela Kotyńska-Zielińska z Today We Have.
Odc. 62: Meduzy w Bałtyku
Jeżeli zastanawialiście się kiedyś idąc plażą letnią porą, dlaczego widzicie tyle meduz na plaży, odpowiedź znajdziecie w tym odcinku. Opowiada Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 61: Zupa z płetwy rekina
Czy próbowaliście kiedyś zupy z rekina? Za tym orientalnym przysmakiem czyha niewygodna prawda i cierpienie zwierząt. O ciemnych stronach kulinariów, które w znaczący sposób szkodzą środowisku morskiemu i równowadze w ekosystemach oceanicznych opowie wam Tomek Kijewski z IOPAN. Posłuchajcie! Nawet w Polsce, jako konsumenci, również mamy wpływ na popyt na takie potrawy.
Odc. 60: Koniki morskie w Bałtyku – czy to możliwe?
Kto nie kocha nieporadnych, niewielkich ryb, znanych jako koniki morskie. W tym odcinku Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego opowie o krewniakach koników morskich, których możemy spotkać… lokalnie – tu, w wodach naszej Zatoki Gdańskiej.
Odc. 59: Czy wiesz co jesz?
Tym razem Tomek Kijewski z IOPAN dostarczy nam nieco wiedzy na temat populacji ryb i zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się ich populacji, m.in. upodobanego przez konsumentów dorsza. Jak wybierać ryby na obiad podczas zakupów? Czy mogą nam pomóc aplikacje zainstalowane w urządzeniu mobilnym? A może informacje na produkcie? Sprawdźcie w tym odcinku.
Odc. 58: Płastuga, czy płaszczka?
Czym różni się płastuga od płaszczki? Te dwie podobne do siebie nazwy często się mylą, ale określają zupełnie inne grupy ryb. Jeśli macie kłopoty z ich rozróżnieniem, ten odcinek jest dla was. Opowiada Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 57: Meduzy
Czy słyszeliście kiedyś o krążkopławach? Na pewno mieliście okazje je zobaczyć, ponieważ mowa o tzw. potocznie 'meduzach’. Co oznacza dla środowiska morskiego ich liczne pojawienie się? Jaką rolę pełnią? Opowiada Basia Oleszczuk z IOPAN.
Odc. 56: Rekiny: prawda czy mit
Jako zwierzęta niezwykle medialne, rekiny w Akwarium Gdyńskim cieszą się niezwykłym zainteresowaniem. Często jest jednak tak, że nasze rozumienie biologii tych niezwykłych ryb jest błędne. W tym odcinku, Agata Skomar wyjaśnia co jest prawdą a co mitem w najbardziej powszechnej wiedzy o rekinach.
Odc. 55: Morskie wirusy
W tym roku wyjątkowo głośno o wirusach. Ale czy wszystkie są dla nas szkodliwe? Dzięki Lenie Szeligowskiej z IOPAN dowiemy się ile wirusów spotkamy w kropli wody i jaką mają rolę w oceanie.
Odc. 54: Rekiny w Bałtyku
Czy między waszymi wakacyjnymi refleksjami znalazło się pytanie, czy w Bałtyku mogą żyć rekiny? A może żyją? Opowie nam o nich Agata Skomar z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 53: Upwelling
Dlaczego woda w Bałtyku latem może być zimna? Co ma to wspólnego ze zjawiskiem upwellingu? Czym się różni upwelling równikowy od przybrzeżnego? Opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 52: Czym są muszle?
Zastanawialiście się kiedyś czym właściwie są muszle? Tj. jak powstały, z czego są zbudowane, kto je wytworzył…? Dominika Wojcieszek opowiada o tym, prezentując przykładowe muszle ze zbiorów Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 51: Fale morskie
Skąd biorą się fale morskie? Jaki jest najważniejszy czynnik, który je generuje? Opowiada nam Tymon Zieliński z IOPAN.
Odc. 50: Dzień i noc polarna
Dlaczego w niektórych miejscach globu słońce wschodzi i zachodzi, a w niektórych nie? W tym odcinku dowiemy się więcej o zjawisku dnia i nocy polarnej. Opowiada Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 49: Zorza
Aurora borealis, Aurora australis, czyli zorza. Jak powstaje to fascynujące zjawisko obserwowane w okolicach biegunów? Opowiada dr Paulina Pakszys z IOPAN.
Odc. 48: Zmiany klimatu a Arktyka
Co to jest albedo? Jak przebiegają zmiany klimatu w Arktyce? Dr Paulina Pakszys z IOPAN wyjaśni nam przebieg tych zmian i ich skutki obserwowane w tym decydującym dla ziemskiego klimatu regionie.
Odc.47: Czym oddychamy?
Dr Paulina Pakszys z IOPAN wyjaśni nam z czego składa się powietrze, którym oddychamy i jaki ma wpływ na nasze zdrowie.
Odc. 46: Co to są aerozole?
Czy wiecie co to są aerozole? Jeśli nie jest to dla was jasne, zapraszamy na odcinek Niepodręcznika Oceanicznego z Pauliną Pakszys z Instytutu Oceanologii PAN.
Odc. 45: Wakacje dla oceanu
Ponieważ przed nami czas wakacyjny, warto rozważyć, w jaki sposób spędzić ten czas. Z pewnością będzie bardziej dla nas wartościowy, jeżeli uwzględnimy w nim odpoczynek nie tylko dla siebie, ale także dla środowiska morskiego. Mały poradnik wakacyjny przygotowała dla nas Michalina Pączkowska z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 44: Ubranie a życie w oceanie
Czy nasze codzienne wybory konsumencie mają znaczenie dla zdrowia wszechoceanu? Michalina Pączkowska z Akwarium Gdyńskiego opowie nam więcej na temat związku między naszą garderobą i trendami w modzie a ekosystemami morskimi.
Odc. 43: Mikroplastik – makroproblem
Wiemy już dlaczego plastik nie jest fantastic, ale dlaczego mikroplastik stanowi problem dla organizmów morskich i ludzi? I co my wszyscy możemy zrobić by przeciwdziałać problemowi? W tym odcinku, Michalina Pączkowska proponuje kolejne przepisy na polepszenie jakości naszego życia 🙂
Odc. 42: Dlaczego plastik nie jest fantastic
A więc czy każde z nas ma jakiś wpływ na ilość plastiku trafiającego do oceanów? Czy jesteśmy bezsilni? Może jednak są jakieś metody? Opowiada Michalina Pączkowska z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 41: Bałtyckie pranie brudów
Przywitajcie Michalinę Pączkowską z Akwarium Gdyńskiego. To ona będzie nam towarzyszyć w kolejnych 5-ciu odcinkach. Tym razem dowiemy się jaki wpływ mamy my, wszyscy, na ocean, urzędując w domach i ogrodach, a także jak możemy ten wpływ zmienić, przygotowując własne, niedrogie środki czystości.
Odc. 40+: Ku przestworzom
W bonusowym odcinku Niepodręcznika Oceanicznego, prof. Jan Marcin Węsławski z IOPAN opowiada o zależnościach między powierzchnią oceanu a atmosferą, które mają kluczowy wpływ na nasz klimat.
Odc. 40: Skala wielkości
Prof. Jan Marcin Węsławski z IOPAN tym razem wyjaśnia powiązania pomiędzy gigantami oceanów a drobnymi organizmami roślinnymi, a także temperaturą wód a wielkością organizmów morskich.
Odc. 39: Im mniejszy tym ważniejszy
Dlaczego drobne organizmy są tak istotne dla efektywnego działania całego ekosystemu morskiego? Co oznacza bottom-up control? Opowiada prof. Jan Marcin Węsławski z IOPAN.
Odc. 38: Żywy filtr biologiczny
Czy wiecie, że Bałtyk ma swoje bardzo skuteczne sposoby na oczyszczanie swoich wód? W króciutkim wykładzie, dowiecie się tego od prof. Jana Marcina Węsławskiego z IOPAN.
Odc. 37: W morzu nic nie leży na swoim miejscu
W tym odcinku, Jan Marcin Węsławski z IOPAN mówi o tym jak przemieszczają się obiekty w oceanie. Czy słyszeliście już historię o żółtych plastikowych kaczuszkach, które wypadły z kontenera na Pacyfiku w 1992 roku?
Odc.36: Talerz
W kolejnej serii pięciu odcinków Niepodręcznika Oceanicznego posłuchamy prof. Jana Marcina Węsławskiego z Instytutu Oceanologii PAN. W tym odcinku opowie nam o przepływie energetycznym w sieciach pokarmowych.
Odc. 35: Zooplankton
Zooplankton, czyli drobne zwierzęta toni wodnej, stanowią podstawę funkcjonowania wielkich ekosystemów morskich i największych morskich ssaków. Ich niezwykłe cechy streści wam Małgorzata Żywicka z Akwarium Gdyńskiego.
Odc. 34: Fitoplankton
Drobne organizmy roślinne toni wodnej są niepozorne, lecz mają szerokie możliwości i zastosowania, również w naszych planach planach podboju kosmosu… Więcej dowiecie się z tego odcinka Niepodręcznika od Małgorzaty Żywickiej.
Odc. 33: Zoobentos
Między ziarnami osadów dennych Zatoki Gdańskiej kwitnie życie.
W dzisiejszym odcinku Weronika przedstawia jego fragment. Porozmawiajmy o faunie dennej, czyli zoobentosie. Poznacie niektórych przedstawicieli tej ważnej grupy organizmów, o których możliwe że nie słyszeliście wcześniej. Naszymi bohaterami dnia będą m.in. pierścienice i pewne niezwykłe skorupiaki o zabawnej nazwie…
Odc. 32: Fitobentos
Łąki wodorostowe są źródłem pokarmu, schronienia i podłożem dla innych organizmów. Tworzą też barwny spektakl, który recenzuje dla nas dzisiaj Małgorzata.
W filmie występują: gość specjalny Macrocystis z Pacyfiku wraz ze swymi skalnymi kotwicami i fragmentami muszli, enteromorfa puszysta i odklejona taśma sprowadzone ze stołówki dla łabędzi, morszczyn oraz widlik ściągnięci przez operatora światła z głębszych stref oceanu.
Odc.31: Nekton: sezon na belonę
Kolejne pięć odcinków Niepodręcznika spędzimy z pracownikami Akwarium Gdyńskiego. W tym odcinku Małgorzata Żywicka opowie nam jak wygląda sezon na belonę nad Morzem Bałtyckim.
Odc.30: Budujemy świadomość dotyczącą oceanu
W ostatnim odcinku z tej serii z udziałem Izabeli Kotyńskiej-Zielińskiej, dowiemy się dlaczego świadomość wpływu jaki ma na nas ocean jest istotna dla nas wszystkich.
Odc. 29: Ocean Literacy – dla kogo
Mamy nadzieję, że skoro zawędrowaliście na tą stronę, znacie już mniej więcej znaczenie ocean literacy. Jeśli nie – ten odcinek jest dla was! Izabela Kotyńska-Zielińska z Today We Have, wyjaśnia podstawowe założenia tej koncepcji. Miłego oglądania!
Odc. 28: Zrównoważona nauka
W tym odcinku przygotowanym przez Izabelę Kotyńską-Zielińską z Today We Have, porozmawiamy o zrównoważonej nauce lub też o działaniach nauki dla zrównoważonego rozwoju.
Odc. 27: Dobra jakość edukacji
W tym odcinku, Izabela Kotyńska-Zielińska z Today We Have omawia rolę wszechstronnej i szeroko dostępnej edukacji oraz zrównoważonego rozwoju w życiu młodych osób. Dowiecie się jaka jest obecnie sytuacja na Ziemia także jakie kierunki rozwoju są dla nas korzystne w tym aspekcie. Zapraszamy!
Odc. 26: Cele zrównoważonego rozwoju a młodzi ludzie
W kolejnej 5-odcinkowej serii posłuchamy Izabeli Kotyńskiej-Zielińskiej z Today We Have. W tym odcinku, opowie o globalnych celach zrównoważonego rozwoju w aspekcie młodych ludzi i ich perspektyw na przyszłość, a także celach ONZ dotyczących zrównoważonego rozwoju, które mają poprawiać dobrobyt ludzkości, jakość edukacji i chronić naszą planetę.
Odc. 25: Ssaki Bałtyku
W tym odcinku, Basia Oleszczuk z IOPAN opowie nam o największych zwierzętach zamieszkujących nasze morze. Dziś o ssakach morskich!
Odc. 24: Ptaki wodne Bałtyku
Dziś krótko o ptakach Bałtyku opowie nam Basia Oleszczuk. Dowiemy się jaką rolę pełni bałtyckie wybrzeże w życiu ptaków wodnych oraz które ptaki najczęściej spotykamy w tym rejonie.
Odc. 23: Typy wybrzeży
W tym odcinku, Basia Oleszczuk opowiada nam o tym czym jest wybrzeże oraz o tym jakie typy wybrzeży spotykamy w krajach nadbałtyckich (fiordy, szkiery, klify, mierzeje i zalewy, wybrzeża piaszczyste). Zapraszamy!
Odc. 22: Geografia Bałtyku
W tym odcinku, Basia Oleszczuk z IOPAN, opowiada nam o lokalizacji Morza Bałtyckiego i krajach które są nad nim położone. Jakie Zatoki się znajdują w obrębie Bałtyku, jakie wyspy, a jakie cieśniny? Oglądajcie!
Odc. 21: Historia Bałtyku
W tej serii poznamy Barbarę Oleszczuk z IOPAN. W tym odcinku opowie nam o zawiłej historii Morza Bałtyckiego, które nie mogło się zdecydować czy być jeziorem czy morzem. Ostateczny wybór już znamy ;). Zapraszamy!
Odc. 20: Eutrofizacja
Zastanawiacie się czasem, dlaczego w różnych okresach roku znajdujemy różną ilość glonów na plaży, a woda jest mniej lub bardziej przejrzysta? W tym odcinku znajdziecie odpowiedź. O zjawisku eutrofizacji i jej poszczególnych etapach opowiada Magdalena Domańska z Akwarium Gdyńskiego.